เทวีโซชิเควตซัล (Xochiquetzal)

พระนามของเทพนารีองค์นี้มาจากคำว่า โซชิทล์ (Xōchitl : ดอกไม้) กับคำว่า เควตซัลลิ (Quetzalli : ขนนกเควตซัล)

พระนามอื่นๆ ได้แก่ อิชปอชทลิ (Ichpochtli) ซึ่งมีความหมายว่า Maiden เพราะพระนางทรงมีทิพยรูปที่อ่อนเยาว์เสมอ

เทพนารีองค์นี้ เปรียบประดุจ พระลักษมี ของอินเดีย และ มหาเทวีอโฟรดิตี (Aphrodite/Αφροδίτη) หรือ วีนัส (Venus) ของโรมัน ด้วยว่าทรงเป็นเทวีแห่งความอุดมสมบูรณ์ ทรงเกี่ยวข้องกับพืชพันธุ์ธัญญาหาร และมวลบุปผชาติ

ในขณะเดียวกัน ก็ประทานพรในด้านของความรัก ความปรารถนา กามารมณ์ และพลังแห่งสตรีเพศ ทรงคุ้มครองบรรดาคุณแม่วัยสาวทั้งหลาย รวมทั้งการตั้งครรภ์ และการคลอดบตร

นอกจากนี้ พระนางยังทรงอุปถัมภ์งานฝีมือของผู้หญิง เช่นการทอผ้า และงานฝีมือของช่างทั่วไป เช่นการออกแบบสร้างสรรค์สิ่งของเครื่องใช้สำหรับชนชั้นสูง

พระนางยังทรงเป็นพระแม่แห่งการร้องรำทำเพลง และการใช้เวทมนต์ โดยเฉพาะการทำเสน่ห์ ซึ่งในสังคมอัซเต็คถือเป็นเรื่องของผู้หญิงอีกด้วย

พระนางจึงทรงเป็นเทพนารีองค์สำคัญ ที่ใกล้ชิดกับประชาชนอัซเต็ค เป็นสัญลักษณ์ของความเมตตากรุณา และความอ่อนหวาน ท่ามกลางพระเจ้ากระหายเลือด ท่ราชสำนักและชนชั้นสูงบังคับให้ไพร่บ้านพลเมืองบูชากันอยู่

ในเทววิทยาอัซเต็ค กล่าวถึงพระสวามีของพระนางแตกต่างกันไป กระแสหนึ่งกล่าวว่า พระนางเธอทรงเป็นชายาของ วรุณเทพทลาลอค (Tlaloc) ก่อนจะถูกเทพอสูรเตซคาทลิโปคา (Tezcatlipoca) ฉุดไปและบังคับให้แต่งงานด้วย บางกระแสก็ว่าทรงเป็นชายาของเทพแห่งข้าวโพด เซนเตโอทล์ (Centeotl)

แล้วก็ยังมีบางคัมภีร์ที่ระบุว่า ทรงเป็นชายาของเทพแห่งทางช้างเผือก มิกซ์โคอาทล์ (Mixcoatl) และเป็นพระมารดาของจอมเทพเควตซัลโคอาทล์ด้วยนะครับ

สัตว์มงคลของพระนาง คือนกและผีเสื้อ ในเทศกาลบูชาพระนางซึ่งจัดขึ้นทุกๆ 8 ปี ชาวอัซเต็คจะพากันสวมหน้ากากที่ทำเป็นรูปสัตว์สองชนิดนี้ เพื่อเป็นการถวายเกียรติแก่พระนาง นับเป็นช่วงเวลาแห่งความสุข โดยไม่มีเรื่องของการบูชายัญและความตายเข้ามาเกี่ยวข้อง

ส่วนในภาคของเทวีอิชปอชทลิ ซึ่งมิได้มีคุณสมบัติใดๆ ที่แตกต่างไปจากองค์เทวีโซชิเควตซัลนั้น ก็จะทรงได้รับการบูชาด้วยดอกทานตะวัน ซึ่งถือกันว่าเป็นดอกไม้ศักดิ์สิทธิ์ของพระนาง

ภายหลังอารยธรรมอัซเต็คล่มสลาย และทุกชนชาติในอเมริกากลางเปลี่ยนไปนับถือศาสนาคริสต์ เทวีโซชิเควตซัลได้ถูกปรับเปลี่ยนให้กลายเป็น องค์พรหมจาริณีแห่งโอโคทลัน (Virgin of Ocotlán) ซึ่งเป็นนักบุญหญิงในคติพื้นเมืองของรัฐทลักซ์คาลา (Tlaxcala) ประเทศเม็กซิโก

...................................

หมายเหตุ : เนื้อหาในบทความนี้ มีลิขสิทธิ์ ใครจะนำไปใช้อ้างอิงที่ใด ไม่ว่าส่วนใดส่วนหนึ่ง หรือทั้งหมด จะต้องระบุ URL ของแต่ละบทความด้วย และห้ามนำไปใช้เพื่อการค้าโดยเด็ดขาด