คณะเทพอัซเต็ค

เทววิทยาอัซเต็คมีทรรศนะว่า เทพทั้งปวงล้วนสืบสายมาจากแหล่งเดียวกัน คือ โอเมเตโอทล์ (Ometeotl)

ซึ่งเป็นภาครวมของ เทพบิดรโอเมเตคูฮ์ทลิ (Ometecuhtli) และ เทพมารดรโอเมซิวาทล์ (Omecíhuatl)

เทพทั้งสององค์นี้เป็นนามธรรมครับ คล้ายๆ พลังหยินหยางของจีน คือไม่มีเทวรูป หรือหิธีบูชาใดๆ

แต่ก็เป็นบรรพชน ผู้ให้กำเนิดทั้ง จอมเทพเควตซัลโคอาทล์ (Quetzalcoatl) และเทพเจ้าที่สำคัญอีกหลายองค์ ดังต่อไปนี้

1.สุริยเทพ และเทพสงคราม ฮวิตซิโลปอชทลิ (Huitzilopochtli) ทรงเป็นเทพที่มีความสำคัญสูงสุด โดยเฉพาะในยุคเสื่อมของจักนวรรดิอัซเต็ค ที่หมกมุ่นกับการทำสงคราม เพื่อแสวงหาเหยื่อบูชายัญ

พระองค์ทรงมีเทวประวัติที่เหี้ยมเกรียม เมื่อแรกประสูติ ก็ทรงสังหารพระขนิษฐภคินี คือ จันทรเทวีโคโยลซาอูฮ์ควี (Coyolxauhqui) และพระเชษฐาถึง 400 องค์ในคราวเดียว

เหตุการณ์อันสยดสยองนี้ แม้จะเกิดขึ้นเพราะต้องทรงปกป้องพระมารดา แต่ก็ทำให้พระองค์ทรงโปรดการบูชายัญ ด้วยชีวิตมนุษย์คราวละมากๆ ครับ

2.วรุณเทพ ทลาลอค (Tlaloc) ผู้ดลบันดาลสายฝน และความอุดมสมบูรณ์

ซึ่งในประติมานวิทยาอัซเต็ค มักทำเป็นรูปหน้ากาก ซึ่งใครก็ตามที่คุ้นเคยกับศิลปะบาหลี จะรู้สึกว่าดูคล้ายกันอย่างบอกไม่ถูกเลยละครับ

นอกจากการบูชาโดยลำพังแล้ว วรุณเทพองค์นี้ยังทรงได้รับความนิยมในการบูชาร่วมกับเทพที่สำคัญองค์อื่นๆ เช่น :

-สุริยเทพฮวิตซิโลปอชทลิ ดังปรากฏที่ มหาเทวาลัยแห่งกรุงเตนอชติทลัน (Tenochtitlan) นครหลวงแห่งจักรวรรดิอัซเต็ค

-จอมเทพเควตซัลโคอาทล์ ดังเช่นที่เทวสถานขององค์จอมเทพในกรุงเตโอติวาคัน (Teotihuacan) เพราะทรงเป็นเทพผู้ประทานฝนเหมือนกัน

3.เทพอสูร เตซตาทลิโปคา (Tezcatlipoca) ผู้เป็นต้นเหตุแห่งความเชื่อ ที่นำจักรวรรดิของอัซเต็ค และอารยธรรมต่างๆ ทั่วอเมริกากลางไปสู่ความวิบัติหายนะ

พระองค์ทรงใช้เล่ห์กลแย่งชิงบัลลังก์จากจอมเทพเควตซัลโคอาทล์ แล้วปกครองมนุษย์ โดยไม่มีศีลธรรมหรือคุณธรรมใดๆ ทำให้ผู้คนจำต้องก้มหน้าบูชาพระองค์ด้วยความหวาดกลัว

ทรงทำให้อารยธรรมต่างๆ ทั่วอเมริกากลาง หมกมุ่นแต่การทำสงครามกัน เพื่อจับเชลยบูชายัญถวายแด่พระองค์ จนกลายเป็นความเขื่อที่ลามเลยไปถึงเทพเจ้าองค์อื่นๆ ด้วย

นอกจากสามองค์นี้ ยังมีเทพอื่นๆ ที่บูชากันทั่วไป เช่น

เทพมิกซ์โคอาทล์ (Mixcoatl) เทพเจ้าแห่งทางช้างเผือก สงคราม และการล่าสัตว์

เทพซิเป-โตเต็ค (Xipe-Tótec) เทพเจ้าแห่งทองคำ การเกษตร และฤดูใบไม้ผลิ

ยมเทพ มิคทลันเตคูฮ์ทลิ (Mictlantecuhtli) ผู้ปกครองทุกดวงวิญญาณในสัมปรายภพ

เทพเซนเตโอทล์ (Centeoltl) เทพเจ้าแห่งข้าวโพด

เทพอิตซ์ทลาโคลิอูฮ์เคว (Itztlacoliuhque) เทพเจ้าแห่งภัยพิบัติ อุณหภูมิ และหินออบซิเดียน (Obsidian) ซึ่งใช้ทำกระจก และมีดที่ใช้ในพิธีบูชายัญ

เทพโตโลเคว นาวาเคว (Toloque Nahuaque) เทพผู้สร้างจักรวาล สัญลักษณ์แห่งการเริ่มต้นของสรรพสิ่ง และผู้พิทักษ์ธรรมชาติ

หรือในส่วนของเทพนารี ก็จะมีหลายองค์เช่นกัน ที่นิยมบูชากันทั่วไป ดังนี้ครับ

มหาเทวีโคอาทลิเคว (Coatlicue) เทพมารดร ผู้ให้กำเนิดองค์สุริยเทพฮวิตซิโลปอชทลิ จันทรเทวีโคโยลซาอูฮ์ควี และพระโอรสอีก 400 องค์ ที่ถูกองค์สุริยเทพสังหาร และเสกให้เป็นดวงดาว

เทวีทลาโซลเตโอทล์ (Tlazolteotl) ผู้เปรียบประดุจพระแม่กาลีแห่งอเมริกากลาง

เทวีโซชิเควตซัล (Xochiquetzal) เทวีแห่งความงามและความรัก

เทวีอิตซ์ปาปาโลทล์ (Itzpapalotl) ผู้คุ้มครองวิญญาณของเด็ก รวมทั้งผู้หญิงที่ตายในการใช้แรงงาน (Cihuateteo)

สมุทรเทวี ฮวิกซ์โตซิวาทล์ (Huixtocihuatl) ผู้ปกครองทะเลและมหาสมุทร

ซึ่งผมจะทยอยนำเสนอเรื่องราวของเทพที่สำคัญแต่ละองค์ แบบเจาะลึก ในโอกาสต่อไปครับ

...................................

หมายเหตุ : เนื้อหาในบทความนี้ มีลิขสิทธิ์ ใครจะนำไปใช้อ้างอิงที่ใด ไม่ว่าส่วนใดส่วนหนึ่ง หรือทั้งหมด จะต้องระบุ URL ของแต่ละบทความด้วย และห้ามนำไปใช้เพื่อการค้าโดยเด็ดขาด