คณะเทพมายา

แม้อารยธรรมมายาจะประกอบด้วยนครรัฐต่างๆ ที่ปกครองตนเอง แต่นครรัฐเหล่านี้ก็นับถือเทพหลายองค์ร่วมกัน โดยแต่ละนครรัฐก็จะบูชาเทพองค์ใดองค์หนึ่ง หรือสองสามองค์เป็นพิเศษเหนือเทพองค์อื่น

คณะเทพองค์สำคัญ ที่ปรากฏให้เห็นบ่อยๆ ในโบราณวัตถุสถานของอารยธรรมมายา มีดังต่อไปนี้ครับ :

เทพบิดรฮูนับ คู (Hunab Ku) พระผู้เป็นเจ้าสูงสุด ผู้สร้างจักรวาลและสรรพสิ่ง เป็นเทพที่ทรงความศักดิ์สิทธิ์มากในทางเทวศาสตร์มายา แต่ไม่ทรงปรากฏรูปร่าง และไม่ทรงมีบทบาทที่สำคัญใดๆ เกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวันของชาวมายา

จอมเทพอิตซัมนา (Itzamna) โอรสของเทพบิดรฮูนับ คู เป็นพระเป็นเจ้าซี่งมีบทบาทในวัฒนธรรมมายาอย่างแท้จริง ทรงได้รับการยกย่องว่าเป็นผู้สร้างมนุษย์ เป็นผู้คิดประดิษฐ์คัมภีร์ และประทานภาษาเขียน รวมทั้งทรงเป็นใหญ่ในศิลปวิทยาการทั้งปวง (ดูภาพ)

ประติมานวิทยาของพระองค์ในศิลปะมายา มักเป็นชายชราที่มีพระพักตร์และพระนาสิกคล้ายชาวโรมัน พระปรางตอบ ทรงมีขากรรไกรแต่ไม่มีพระทนต์ และทรงมีสัญลักษณ์เป็นรูปตะกวด งู จระเข้ และมังกร

พระเทวีอิกซ์เชล (Ixchel) จันทรเทวี พระชายาของจอมเทพอิตซัมนา ทรงเป็นเทวีผู้ประทานกำเนิด เทวีแห่งการทอผ้า การแพทย์ และอุทกภัย กล่าวกันว่าทรงเป็นผู้สร้างเทวสถานแห่งเกาะโคซูเมล

สุริยเทพอาห์ คินชิล (Ah Kinchil) หรือ คินิช อะฮอ (Kinich Ahau) เทพผู้ประทานแสงสว่าง และเป็นเทพที่สำคัญที่สุดองค์หนึ่งในเทวศาตร์มายาโบราณ

ยมเทพอาห์ ปุช (Ah Puch) เทพผู้ประทานความตาย และควบคุมเหตุแห่งมรณกรรมของชีวิตทั้งหลาย

เทพเอ็ค ชัวฮ์ (Ek Chuah) เทพแห่งการค้า ผู้ปกปักปักษาเหล่าพ่อค้าและนักเดินทาง รวมทั้งประทานพรในด้านการค้าขาย ให้เกิดผลดีและยุติธรรม

ธัญญเทพยุม คากซ์ (Yum Kaax) หรือ อาห์มัน (Ahman) เทพแห่งการกสิกรรม และพืชพันธุ์ธัญญาหาร ทรงมีเทวานุภาพบังคับให้ผลผลิตมากหรือน้อย

เป็นเทพที่บรรดาเกษตรกรบูชากันมากที่สุด ทรงมีศิราภรณ์ที่เป็นสัญลักษณ์แทนข้าวโพด ซึ่งเป็นอาหารหลักของชาวมายา

วรุณเทพชาค (Chaac) ผู้บันดาลฝน ผู้ควบคุมลมพายุและฟ้าผ่า ปรากฏพระองค์เป็นอสุรสัตว์ซึ่งมีจมูกยาว และมีรูปวงก้นหอยตรงมุมปาก

บางครั้งปรากฏพระองค์ในรูปลักษณ์ที่ต่างกัน 4 อย่าง เรียกว่า เทพบาคับทั้งสี่ สำหรับคอยพิทักษ์มุมทั้งสี่ของท้องฟ้า

คณะเทพบาคับ (Bacab) เป็นคำเรียกรวมๆ ของเทพที่มีหน้าที่อุปถัมภ์ในด้านต่างๆ เช่น เทพแห่งการเลี้ยงผึ้ง เทพผู้กำหนดปีแห่งโชคดีและโชคร้าย

เทพกลุ่มนี้มักปรากฏพระองค์เป็นชายชราที่ชูมือสองข้างขึ้นเหนือศีรษะ ซึ่งเชื่อกันว่า หมายถึงการค้ำยันท้องฟ้าเอาไว้

ตั้งแต่คริสตศตวรรษที่ 10 อารยธรรมมายาที่ฟื้นฟูขึ้นใหม่ได้เปลี่ยนไปนับถือคณะเทพในลัทธิศาสนาตอลเต็ค (Toltec) เช่น จอมเทพเควตซัลโคอาทล์ (Quetzalcoatl) ซึ่งมีพระนามในภาษายูคาเต็คว่า จอมเทพกูกูลคัน (Kukulkán)

...................................

หมายเหตุ : เนื้อหาในบทความนี้ มีลิขสิทธิ์ ใครจะนำไปใช้อ้างอิงที่ใด ไม่ว่าส่วนใดส่วนหนึ่ง หรือทั้งหมด จะต้องระบุ URL ของแต่ละบทความด้วย และห้ามนำไปใช้เพื่อการค้าโดยเด็ดขาด